Læknavandinn á LSH-einföld lausn

Á fundi í Læknafélagi Íslands í gær hvatti heilbrigðisráðherrann menn til að tala í lausnum.  Blóðbankastjóri til hins sama, ef ég man rétt.  Þetta er gagnleg ábending  og að mínu viti ekki  erfitt að verða við þessari ósk.  Það er hins vegar skiljanlegt, að menn kinoki sér við að nefna snöru í hengds manns húsi, sérlega þegar fjármunir hafa afgerandi þýðingu fyrir lausn máls á fjárhagslega aðþrengdum spítala til áratuga. Hvar er þá lausnina að finna? 

Ég hitti góðan vin minn í lyflæknastétt á „göngunum“ liðið vor. Hans sagði svona eins og upp úr þurru: Segðu mér af hverju unga fólkið vill ekki vinna hjá okkur?  Hjá mér var auðvitað fátt um svör. Ég fann að þetta lá þungt á honum enda hans tími löngu kominn til að hlífa sér og gæta heilsunnar.

Ég hef auðvitað fylgst með þróuninni á Landspítalanum til margra ára og ekki með öllu ókunnugur því,  hvaða kúltúr hefur verið ríkjandi þar innan veggja varðandi  málefni yngri lækna og hvernig tekið er á umkvörtunum þeirra. Á liðnum árum hafa verið teknar íþyngjandi ákvarðanir um vinnufyrirkomulag og vaktalínur, sem hafa leitt til árekstra og jafnvel uppsagna. Þetta hefur verið gert í skjóli kreppuunnar, aðhaldsaðgerða, hagræðingar og raunverulegs niðurskurðar. Sú staðreynd, að lyflækningasviðið er undirmannað í dag er bein afleiðing þessara ákvarðana yfirstjórnar sjúkrahússins.  Hefur það leitt til þess að ungu læknarnir kjósa að vinna annars staðar.

Það er rétt hjá ráðherranum að fjármunir séu ekki allt í þessari stöðu heldur einnig vilji til verka.  Þar getur hann ekki átt við annað, en að yfirstjórn sjúkrahússins verði að setjast niður með læknum og vinda ofan af ástandinu. Yfirstjórnin verður að ganga í sig. Verkefni dagsins er að spyrja ungu læknana hvers vegna þeir vilji ekki vinna á lyflækningadeild LSH.  Þetta er ekkert flóknara. Svo verður að horfast ú augu við það, sem færa þarf til betri vegar.  Allt tal um annað er einungis til þess fallið að þynna út vandann,  breiða yfir hann; láta sem svo, að hann sé ekki til.  Á því hefur því miður borið.

Fækkun lækna í námsstöðum á lyflækningasviði LSH er auðvitað aðgerð að sínu leyti. Það eru viðbrögð lækna í þröngri stöðu. Það eru ekki viðbrögð lækna, sem eru afhuga ævistarfinu. Þvert á móti. En það verður ekki bætt um nema við þá verði rætt og á þá hlustað og þeim mætt með nauðsynlegum úrbótum.

Íslenskur draugagangur á Indlandi

"Ghosh segir að margt hafi verið að í efnahagslífi Indlands og sjá hafi mátt þessa þróun fyrir. Hagvöxtur á Indlandi hafi verið drifinn áfram af eftirspurn sem hafi byggst á lántökum. Fjárfestingar hafi í of miklum mæli byggst á skammtímagróða. Mikið hafi verið fjárfest í byggingariðnaði en minna í útflutningsgreinum."

"Ghosh segir að það sem gerst hafi á Indlandi á síðustu árum sé velþekkt. Fjárfestar „uppgötvi“ land með ný tækifæri og í kjölfarið streymi fjármagn til landsins. Það stuðlar að vexti í landinu og ýtir undir hækkun á raungengi. Hækkun gengis dregur hvatann úr útflutningsgreinum og innflutningur eykst. Innlendir fjárfestar leita því leiða til að ávaxta fé sitt með því að setja það í fasteignir og nýbyggingar frekar en að fjárfesta í útflutningsfyrirtækjum. Allt leiðir þetta til eignabólu á fasteignamarkaði og hlutabréfamarkaði. Samhliða þessu eykst viðskiptahallinn, en enginn hefur áhyggjur af því meðan peningarnir halda áfram að streyma til landsins.

Ghosh segir að bólan springi hins vegar á endanum. Það geti verið ýmislegt sem verði til þess að hún springi, en afleiðingarnar bitni fyrst og fremst á launafólki, sem ekki hafi hagnast á uppsveiflunni. Þegar kreppan skellur á verði launafólk fyrir samdrætti í tekjum og atvinnuleysi aukist."

Nú verður forvitnilegt að fylgjast með því, hvort efnahagsstjórnin á Indlandi verður jafn afskiptalaus um ástandið og raunin varð hér. Lausnir núv. ríkisstjórnar eru keimlíkar. Auka innlenda eftirspurn og hagvöxt með aukinni skuldsetningu ríkissjóðs og þrýstingi á gengið. 

Óttast hrun á Indlandi

Hvað gerðu þeir, sem við viljum bera okkur saman við

Fyrir um tuttugu árum eða rúmlega það varð húsnæðisbóla og bankakreppa í Noregi svipuð þeirri, sem hér varð. Um fjórðungur heimila þar í landi voru í skuldavanda vegna þeirrar kreppu. Í olíuríkinu var ekki gripið til neinna sértækra aðgerða til að leysa þeirra vanda; nákvæmlega ekkert var gert. Þar urðu menn að krafla sig sjálfir út úr því, sem þeir höfðu komið sér í. Það þótti heilbrigðasta niðurstaðan fyrir samfélagið.

Hér á landi hafa þegar verið færðir fjármunir á milli kynslóða til þeirra, sem verst standa. Það er farið fram á meira og því hefur verið lofað, sem ekki er hægt að efna. Kannski hafa frændur okkar verið of staðir fyrir okkar smekk og við hrakist hingað af þeim ástæðum

AGS leggst gegn skuldaniðurfellingu

Ég get tekið undir með þessum unga lækni

sem skrifar á Snjáldru í tilefni greinar Sigurðar Guðmundssonar og Einars Stefánssonar í Morgunblaðinu í gær:

"

Eggert Eyjólfsson

fyrir 3 klst. síðan · 

• Ég er nú frekar seinþreyttur til vandræða. En ég er kominn með nóg af því að stjórnendur LSH tali undir rós um stöðuna í heilbrigðiskerfinu. Orð eins og "... í hópi ríkja sem við viljum ekki bera okkur saman við" og "stefnir í óefni".
  Eigum við ekki bara að segja sannleikann? LSH er óaðlaðandi vinnustaður, fyrir allar stéttir. Álagið er mikið, húsnæðið er algerlega úr sér gengið, nánast ónýtt og fyrir löngu orðið algerlega úrelt. Áttum okkur á því að gjörgæsla LSH á Hringbraut, þar sem vistaðir eru sjúklingar sem hafa undirgengist gríðarlega stórar aðgerðir á brjóst og kviðarholi og fárveik börn, er í húsnæði sem var byggt á árunum 1926-1930.
  Tækjabúnaður sjúkrahússins er gamall og lúinn. Til að mynda er meðalaldur tölva á LSH um 8 ár. 8 ÁR!!!
  Stöður lækna eru í síauknum mæli fylltar með nemum, sem ekki hafa reynslu eða þekkingu til að standa á eigin fótum inni á sjúkrahúsinu þar sem þarf að taka erfiðar ákvarðanir oft á dag. Það á enginn læknanemi skilið að vera settur í þá aðstöðu að ráða ekki við aðstæður og hafa lítið "bakköpp" að leita til.
  Upp á síðkastið hefur verið erfitt að fá teknar röntgenmyndir á sjúkrahúsinu. Mönnum er tíðrætt um öryggi sjúklinga. Sjúkrahús sem ekki getur tryggt að hægt sé að taka einfalda röntgenmynd af sjúklingum á gjörgæslu, bráðamóttöku eða af almennum deildum, getur með engu móti haldið því fram að öryggi sjúklinga sé tryggt.
  Vinnuveitandi sem stendur endurtekið í deilum við starfsfólk um kaup, kjör og vinnuaðstæður hlýtur að þurfa að líta í eigin barm og bregðast við. Það hefur verið lítið um slíkt.
  Og heilbrigðiskerfið er víðar en á LSH. 
  Það er ekki óalgengt að fólk þurfi að bíða jafnvel í meira en viku eftir tíma hjá heimilislækni. MEIRA EN VIKU!! Heimilislæknar og heilsugæslustöðvar eru framvarðasveit hvers heilbrigðiskerfis. Heilsugæslan hefur verið fjársvelt og er, eins og heilbrigðiskerfið allt, í molum.
  Heilbrigðiskerfið er fyrir löngu komið fram af öllum brúnum og þverhnípum. Öryggi sjúklinga er ekki tryggt. Starfsfólk er óánægt, þreytt, starfar við algerlega ófullnægjandi aðstæður og er undirlaunað. Sjúklingar hafa ekki þann aðgang að heilsugæslu sem þeir ættu að hafa. Fráflæði frá bráðadeildum sjúkrahússins er allt of hægt. SJúklingar þurfa oft að eyða mörgum klukkutímum á bráðamóttöku sjúkrahússins í bið eftir rúmi. Þessi bið er oft lengri en 12klst. 
  Það sem er svo verst, er að þeir sem á endanum bera ábyrgðina, stjórnmálamenn, hugsa ekki lengur en í mesta lagi eitt kjörtímabil. Það sést best á nýlegum ummælum formanns fjárlaganefndar um að það "sé ekki eitt einasta vit í að byggja nýjan Landspítala núna". Og ástæðan er sú ekki eru til peningar.
  Það er því athyglisvert að alltaf eru til milljarðar á milljarða ofan til að bjarga hinum og þessum fjármálastofnunum, óháð þjóðhagslegu mikilvægi (sbr SpKef).
  Ég leyfi mér að halda því fram að engin stofnun er jafn þjóðhagslega mikilvæg og LSH, og raunar allt heilbrigðiskerfið. Heilbrigði þjóðarinnar hefur verið nokkuð gott, mæðradauði er sjladgæfur, ungbarnadauð er með því lægsta sem þekkist, langlífi þjóðarinnar er jafnfram vel þekkt. Það er ekki spurning um hvort, heldur hvenær heilsu þjóðarinnar hrakar vegna niðurskurðar í velferðarkerfinu. 
  Ég skora á leiðtoga þjóðarinnar að taka sjálfa sig til alvarlegrar endurskoðunar og spyrja sig hvort þeir valdi störfum sínum. Of lengi hafa varnaðarorð heilbrigðisstarfsfólk hljómað fyrir daufum eyrum. Það er margbúið að tyggja það ofan í Alþingi, og þjóðina alla, að heilbrigðiskerfið geti orðið fyrir óbætanlegum skaða. Nú er heilbrigðiskerfið mjög alvarlega laskað, stórslasað og berst fyrir lífi sínu. Nú er ekki tími til að hugsa sig um og pæla í hlutunum. Nú þarf aðgerðir. Nú þarf steypu, bæði fyrir nýtt sjúkrahús og fyrir háttvirta Alþingismenn sem þurfa heldur betur að herða sig og girða í brók."

 

Skylt er skeggið hökunni

Ólafur Jóhannesson hafði forgöngu um lagasetningu, sem gerði mögulegt að verðtryggja fé, sem veitt var að láni. Þetta var að því er mig minnir 1979. Lánsféð hélt raungildi sínu auk þess sem vextir voru greiddir fyrir lánið. Áður höfðu lánastofnanir reynt að verja eigur sínar með tvískiptum vöxtum þar sem hluti vaxtanna voru svokallaðir kjörvextir þeirra. Lögin, sem gjarnan eru kennd við Ólaf, voru framfaraspor.

Nú háttar þannig, að verðtryggingin hentar ekki vel í samfélagi, þar sem verðbólgan æðir áfram og allt virðist á hverfanda hveli nema lánsféð, sem varið er af verðtryggðum lánasamningum. Þá reyna menn að finna lagalegar glufur á brjóstvörn verðtryggingarinnar og draga í efa, að lagasetning Ólafs hafi á sínum tíma átt sér stoð í stjórnarskránni. 

Nema hvað. Til varnar verður embættismaður sunnan úr Evrópu, sem fer fyrir rannsókn EFTA á meðferð Íslendinga á verðtryggingunni, a.m.k. þeim hluta, sem tengir íslenska lánasamninga við gengi erlendra gjaldmiðla. Hver annar en barnabarn Ólafs Jóhannessonar. 

Tilfinningar og ættrækni hafa alltaf verið merkilegur fylgifiskur stjórnmálaþróunar og sjálfsagður ef út í það er farið.

Þetta er fyrst og fremst til gamans sagt og fyrir forvitni sakir og alls ekki til að beita aðferðinni "hjólað í manninn".  

"Okkur finnst" niðurstaða siðanefndar blaðamanna

er illa unnin og gildishlaðin. Meint ósannindi í Kastljósi eru afgreidd sem kannski "langt til seilst" en umkvartanir Sjúkrahússins á Akranesi eru að öðru leiti óræddar og engin afstaða tekin til hvort þær hafi verið réttmætar. Það er eins og það sé í lagi fyrir blaðamenn að vitna í ótilgreinda heimildarmenn án þess að ganga úr skugga um að fullyrðingar eða jafnvel getsakir þeirra eigi við rök að styðjast.  

Þetta er subbulegt af hálfu siðanefndarinnar en etv. ekki við öðru að búast, þegar blaðamenn dæma einir "í sjálfs sín sök".

Kastljós braut ekki siðareglur

Á sunnudagsgöngu

Í gærdag var ég á gangi suður eftir Ægisbrautinni í Búðardal. Það var hvöss norðanátt og við frostmark og ég hálfpartinn fauk á heilsubótargöngunni. Dúðaður með húfu og ullarvettlinga og fjórði dagur í sumri. Þá heyri ég allt í einu þekkilega rödd tala til mín utan úr buskanum. Ég sný mér í hring. Það er ekki sála á ferli. Jörvagleðiball og kosninganótt að baki og Búðdælingar með hugann við annað en útiveru. 

Samt berst röddin áfram til mín og nú öllu skýrar. Hún kemur frá húsi, sem stendur nánast í götukantinum. Mér reiknast til að þar sé ekki nokkur sála. Óskar og Henný löngu dáin og húsið í notkun af og til af af afkomendum. Enginn bíll fyrir utan. Þegar nánar er að gáð þá berst þessi talandi frá húsveggnum. Úr litlum kassa er mér fluttur bókmenntarþáttur Rásar 1. "Ekkert umbyltir lífinu eins og það að missa móður sína", er haft eftir frönskum rithöfundi. "Öllu heldur tvær ef út í það er farið". 

Þarna hefur verið komið fyrir snotrum bekk undir húsveggnum, sem hefur svolítið skjól fyrir norðanáttinni af lítilli útbyggingu. Ég fæ mér sæti og horfi á æðarfuglinn í flæðarmálinu. Hjarta mitt er þakklátt þeim, sem sér um að veita gömlu Gufunni til gesta og gangandi. Mér gefst svo líka tóm til að leiða hugann að þessum Frakka, sem yrkir upp Laxness og gerir foreldrana í Brekkukotsannál að tveimur konum. 

Það er tímanna tákn.  

Aðalsteinn Ásberg fer á kostum

... í útvarpsþættinum Norðurslóð á laugardagsmorgnum. Þar er hann að flytja okkur norræna vísnatónlist. Tónlistin við þennan kveðskap er stundum lítilfjörleg en textarnir hafa líft henni þannig að hún lifir.

Því er svo mikilvægt að Aðalsteinn Ásberg flytur okkur textana á íslensku. Hefur hann á því snilldar tök Og allt gerir hann fallega, sem það á við. Ekki er síðra, að lesturinn er fullur af lífi og maður hefur á tilfinningunni, að hann bresti í söng hvað á hverju.

Það er gott til þess að hugsa að Aðalsteinn Ásberg hefur náð fluginu eftir að sorgin kvaddi dyra í húsi hans. 

Hvimleið gömul saga og ný

Gamlar aðferðir við að deila og drottna. Sultarólarnar hertar á víxl, stjórnendur heilbrigðisstofnana spenntir fyrir sleðann eins og hundar og síðan slakað og hert. Og ráðherrann lætur smella í svipunni. 

Það væri margt hægt að laga með einföldum aðgerðum svo sem þeirri að fjármagnið fylgdi verkefnunum t.d. þessari konu, sem frá er sagt í fréttinni. Það þarf að stýra fénu þannig að það falli með þeim annars vegar, sem eiga að njóta þjónustunnar og hins vegar þeim, sem hana eiga að veita. Verkfærið er vel þekkt og hefur verið þróað með miklum áhuga allra en opinberir aðilar missa kjarkinn, þegar til á að taka.

Enda þýðir virkjun þessa verkfæris, að fé verður flutt frá einum til annars t.d. frá Landspítala til landsbyggðarinnar. 

Sjúkrahúsið átti ekki fyrir lyfjum

Skera þarf til verðbólgumeinsins

Það er alveg óskiljanlegt hvernig skautað er framhjá verðbólgunni í umræðum um verðtrygginguna nú á dögum. Oft er haft á orði að erfitt sé að vita hvort kom á undan eggið eða hænan. Í þessu tilfelli er svarið einfalt: Verðbólgan kom á undan verðtryggingunni. Verðtryggingin var verkfæri til að hindra eignabruna og eignatilfærslu í verðbólgunni.

 

 Auðvitað skapaði það vanda þegar laun voru aftengd en eignir/skuldir varðar áfram með verðbótum. Við höfum þó lifað þá tíma, þegar verðbólgan var ekki áhyggjuefni og lífið með gluggaumslögum var áhyggjulaust frá mánuði til mánaðar á árunum frá 1990 - 1995. Þá var verðtryggingin í fullu fjöri en verðbólgan lítil og jafnvel lægri en í mörgum nágrannalöndum.

 Ég þekki þetta allt þar sem ég er af Sigtúnskynslóðinni og er enn að borga af síðasta húsnæðisláninu mínu. En fólk er furðu fljótt að gleyma. Við stefnum nú hraðbyri aftur á 8. áratug fyrri aldar.

  Líklega þarf að fara að rifja upp: "Úr fylgsnum fyrri aldar." Líta til tímanna þegar skynsamir menn eins og Ásmundur og Einar Oddur, sem höfðu báða fætur á jörðinni, náðu saman í kompaníi við Gvend jaka og létu Steingrím Hermannsson njóta sviðsljóssins.

Er ástæða til að líta til bjartrar framtíðar?